ماهی کیلکا چشم درشت نوعی شاه ماهی است که در رودخانه دریای خزر زندگی میکند

ماهی کیلکا دریا خزر گیلانی کا 

ماهی کیلکا یا کیلکای چشم درشت با نام علمی Clupeonella Cultriventris و نام انگلیسی Common Kilka, Black and Caspian Sea Sprat نوعی شاه‌ماهی از تیره شگ‌ماهیان است که اولین بار در دریای سیاه و دریای آزوف و حوزه‌های رودخانه‌ای دانوب، نیستر، دنیپر، بوگ جنوبی، دن و کوبان دیده شد. برای مدتی طولانی، نوعی ماهی به نام کاسپین تیولکا (به انگلیسی: Caspian tyulka) که در دریای خزر زندگی می‌کند و در ایران به نام "ماهی کیلکا" شناخته می‌شود به عنوان زیر رده‌ای از این ماهی شناخته می‌شد.

ویژگی‌ها

۱) درازای آن بین ۱۰ تا ۱۳ و حداکثر ۱۵ سانتی‌متر است.

۲) میانگین طول عمر آن ۵ سال است.

۳) در عمق ۶ تا ۳۰ متری آب زندگی می‌کند.

۴) چربی آن حدود ٪۱۲ ورن بدنش است.

۵) قاعده باله مخرجی بزرگتر از قاعده باله پشتی است.

۶) دارای کیل شکمی فلس‌دار است.

۷) برای محافظت از خود به صورت آرایش ماهی بزرگ قرار می‌گیرد.

۸) کیسه شنا از جلو با معده و از عقب با مخرج ارتباط دارد.

۹) دو استخوان فک فوقانی دارند.

۱۰) تعداد خارهای آبششی آنها ۵۰ تا ۶۰ عدد است.

۱۱) فاقد پلک سوم است.

۱۲) دو شعاع آخری باله پشتی آنها بزرگتر از بقیه شعاع‌ها است.

۱۳) گاهی به رودخانه سفید رود وانزلی هم وارد می‌شود.

۱۴) فلس‌های آن دایره‌ای هستند.

۱۵) بچه ماهیان در آب‌های ساحلی غنی از مواد غذایی زندگی می‌کنند.

خواص ماهی کیلکا 

ماهی با داشتن پروتئین با کیفیت بالا، چربی‌های سهل‌الهضم و غنی از ویتامین محلول در چربی و انواع مواد معدنی یکی از جایگاه‌های بسیار با اهمیت را در میان فرآورده‌هایی حیوانی مانند گوشت قرمز گوشت طیور، تخم‌مرغ و شیر به خود اختصاص داده است.

از نظر تغذیه‌ای پروتئین‌های ماهی درجه‌ی هضم بالایی داشته و کیفیت آن‌ها با توجه به اسیدهای آمینه‌ی ضروری برابر با گوشت قرمز می‌باشد؛ در نتیجه مهم‌ترین نقش ماهی در تمام کشورهای ماهی خیز برطرف کردن نیازهای پروتئینی می‌باشد.

هضم چربی ماهی‌، سریع و از نظر اسیدهای چرب غیر اشباع و به خصوص اُمگا-۳ غنی می‌باشد.

از این رو پزشکان و متخصصین تغذیه، اهمیت مصرف ماهی را در رژیم غذایی توصیه می‌کنند. اما مانند سایر چربی‌های غیراشباع زود اکسیده شده و طعم نامطبوعی پیدا می‌کنند.

ماهی‌ها غنی از ویتامین‌های مختلف می‌باشند. چربی ماهی منبع ویتامین A و D بوده و قبل از به وجود آمدن مولتی ویتامین به کودکان تجویز می‌شد.

میزان ویتامین B ماهی نسبتاً زیاد است و گوشت ماهی‌های دریا منبع خوب و مهمی از نظر مواد معدنی و ید محسوب می‌شوند.

کنسرو ماهی‌های استخوان‌دار مانند ساردین و کیلکا منابع عالی کلسیم و فسفر هستند، زیرا این گونه ماهی‌ها همراه استخوان کنسرو شده صرف می‌شوند.

چربی ماهی منبع ویتامین A و D بوده و قبل از به وجود آمدن مولتی ویتامین به کودکان تجویز می‌شد.

طرز تهیه ماهی کیلکا سوخاری 

1- ماهی را خوب تمیز کنید. سر و دم و باله های آن را ببرید. داخل شکم ماهی را خالی کرده و استخوان آن را جدا کنید. حالا آن را خوب بشویید.

2- یک کاسه متوسط بردارید. پیاز را پوست بگیرید و به صورت خلالی درشت برش بزنید. سپس پیاز خرد شده را به همراه نمک، فلفل سیاه، پودر سیر و آب لیمو در کاسه بریزید. ماهی ها را به کاسه اضافه کنید و روی کاسه را با سلفون بپوشانید. حالا اجازه دهید ماهی در یخچال به مدت دو الی سه ساعت بماند. این کار باعث می شود ماهی کیلکا مزه دار شده و بوی بد آن از بین برود.

3- پس از گذشت این مدت، کاسه را از یخچال بیرون بیاورید. چند عدد سیخ چوبی بردارید. ماهی ها را با فاصله به سیخ بکشید.

4- دو عدد دیس یا سینی بزرگ به طول سیخ بردارید. پودر سوخاری و ادویه های دلخواهتان را در یکی از آن ها بریزید و کف دیس پخش کنید. در سینی دیگری تخم مرغ هم زده را بریزید.

5- حالا سیخ های ماهی را اول درون دیس تخم مرغ بگذارید و خوب بغلتانید. سپس آن ها را در دیس پودر سوخاری قرار دهید و بچرخانید. دقت داشته باشید که تمام ماهی ها کاملا به پودر سوخاری آغشته شوند

6- کمی روغن در ماهیتابه بریزید. آن را روی حرارت ملایم بگذارید تا داغ شود. حالا سیخ های ماهی کیلکا را داخل تابه بگذارید تا سرخ شوند. هر وقت یک طرف آن ها طلایی شد، میتوانید آن را بچرخانید تا طرف دیگرشان هم سرخ شود. ماهی کیلکا را با سبزی پلو یا پلوی ساده، سبزی تازه و سالاد نوش جان کنید.

طرز تهیه خوراک ماهی کیلکا 

مواد لازم:

ماهی کیلکا  500 گرم

پیاز متوسط  1 عدد

رب گوجه فرنگی  2 قاشق غذاخوری

آب لیمو  1 قاشق چایخوری

نمک، فلفل، پودر سیر، زردچوبه، روغن  به میزان لازم

طرز پخت ماهی کیلکا:

1- برای تهیه خوراک خوشمزه از این ماهی، باید همانند روش قبلی آن را خوب تمیز کرده، بشویید.

2- ماهی های تمیز شده را با مقداری روغن و حرارت ملایم در تابه سرخ کنید. سپس آن ها را در کناری قرار دهید.

3- حالا پیاز را پوست بگیرید، آن را شسته و به شکل نگینی و ریز خرد کنید. تابه ای روی حرارت بگذارید و مقداری روغن در آن بریزید. پیازها را به همراه کمی زردچوبه در روغن تفت دهید تا نرم شوند.

3- وقتی پیازها طلایی رنگ شدند، رب گوجه فرنگی را اضافه کنید و در روغن تفت دهید. حالا پودر فلفل، آب لیمو و پودر سیر را به پیازها اضافه کنید. حدودا 5 دقیقه مواد را با هم خوب تفت دهید و بهم بزنید.

خوب تفت دهید و بهم بزنید.

4- حالا یک پیمانه آب جوش در تابه بریزید. مواد را با هم مخلوط کنید تا سس غلیظ خوراک شما آماده شود. ماهی کیلکا سرخ شده را به سس اضافه کنید.

5- مواد را به آرامی بهم بزنید تا ماهی ها خرد و له نشوند. دقت داشته باشید که شعله گاز باید خیلی کم باشد. حدودا 5 الی 10 دقیقه زمان لازم است تا خوراک شما کاملا آماده شده و به اصطلاح جابیفتد. خوراک ماهی کیلکا را به همراه پلو و سیب زمینی سرخ کرده سرو کنید. نوش جان.

<